Parafialny Regionalny Zespół Giewont powstał 1 sierpnia 1981 roku. Założycielem i kierownikiem zespołu był ksiądz Jan Kowalik CM, proboszcz parafii na Olczy w Zakopanem, obecnie Sanktuarium Matki Bożej Objawiającej Cudowny Medalik. Pierwszym kierownikiem artystycznym oraz instruktorem zespołu był Franciszek Bachleda – Księdzularz. Obecnie prowadzą go Tomasz Galica, Maria Kukuc – Frączysta i Katarzyna Stachoń – Groblowy. Ponieważ zespół powstał i działała pod patronatem parafii prowadzonej przez księży misjonarzy znaczna część koncertów obywa się w miejscach działalności księży, co wyróżnia go na tle innych zespołów. Swą muzyką i śpiewem ubogaca również uroczystości parafialne. Występował w kraju i za granicą m.in: we Francji, Austrii, Niemczech, Norwegii, Włoszech, Bułgarii, Turcji, Grecji oraz na Węgrzech i Słowacji. 19 czerwca 1985 roku zespół miał zaszczyt wystąpić dla Ojca Świętego Jana Pawła II w Watykanie a następnie uczestniczyć w prywatnej audiencji.
Po 31 latach od tego zdarzenia zespół ponownie wystąpił na placu św. Piotra grając dla Ojca Świętego Franciszka. Na przestrzeni lat zespół uczestniczył w wielu festiwalach i konkursach m.in. podczas Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem oraz Sabałowych Bajań i Karnawału Góralskiego w Bukowinie Tatrzańskiej, w Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Dzieci w Sofii (Bułgaria) , w Międzynarodowym Festiwalu Folkloru w Izmir – Foça (Turcja), Miedzynarodowy Festiwal Folkloru i Muzyki "Paralia Summer Festival” (Grecja), Folklore jaialdia – URRETXU (Hiszpania). Giewont wielokrotnie był gospodarzem MFFZG w Zakopanem. Brał również udział w licznych nagraniach telewizyjnych i spotach reklamowych promujących region Zakopanego i Podhala. Jest laureatem licznych nagród za taniec i śpiew góralski. W 2017 roku zdobył srebrną ciupagę w kategorii zespołów autentycznych na 49 MFFZG w Zakopanem a w 2024 podczas 55. MFFZG w Zakopanem zdobył brązową ciupagę oraz nagrodę im. prof. Romana Reinfussa w postaci statuetki Żelaznego Kohuta. Tego samego roku na Międzynarodowym Konkursie Kapel, Instrumentalistów i Śpiewaków Ludowych: w kategorii Ludowych Zespołów Instrumentalnych (kapel) zespół Giewont otrzymał Zbyrkadło za III miejsce a w kategorii Grup Śpiewaczych Zbyrkadło za I miejsce dla męskiej grupy śpiewaczej.
Jednym z największych wyróżnień dla członków zespołu są narodowe odznaki Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Zasłużony dla Kultury Polskiej” którą otrzymali Piotr Haza oraz obecni instruktorzy zespołu Tomasz Galica, Maria Kukuc – Frączysta i Katarzyna Stachoń – Groblowy.
Ważnym zadaniem Parafialnego Regionalnego Zespołu Giewont jest nauka śpiewu i tańca góralskiego oraz przekazywanie tradycji młodym pokoleniom dlatego przy zespole działają grupy dziecięce. Obecnie próby prowadzone są w dwóch grupach. Do zespołu uczęszcza ok 60 os.
Kapela Muzyczna Dziewięćsił to przestrzeń gdzie Pasja Spotyka Tradycję.
Kapela założona przez Jacka Sarnę, to wyjątkowe miejsce na mapie muzycznej Spisza i Podhala. Jej powstanie było odpowiedzią na potrzebę stworzenia przestrzeni, w której muzyka regionalna może być pielęgnowana i rozwijana w atmosferze przyjaźni i wspólnoty, z dala od sztywnych ram tradycyjnej edukacji muzycznej.
Jacek Sarna, od dawna marzący o skupieniu muzyków regionalnych, podjął odważną decyzję o realizacji swojej wizji. W lipcu 2023 roku, podczas rozmowy przy kawie, przekonał swojego znajomego muzyka, Grzegorza, do idei Kapeli Muzycznej. Celem było stworzenie miejsca, do którego ludzie chcieliby przychodzić z przyjemności, a nie z obowiązku, gdzie każdy mógłby spróbować swoich sił na instrumencie już od pierwszego spotkania.
Początki były pełne wyzwań. Znalezienie odpowiedniego miejsca okazało się problemem, ale z pomocą przyszła jednostka OSP Czarna Góra, udostępniając remizę. Jacek, świadomy kosztów instrumentów i niepewności początkujących uczniów, postanowił wypożyczać instrumenty, co znacznie ułatwiło start wielu osobom.
Pierwsze spotkanie organizacyjne w sierpniu przerosło oczekiwania, a frekwencja zaskoczyła twórców. We wrześniu rozpoczęły się regularne zajęcia. Szybko okazało się, że akustyka remizy nie sprzyja nauce gry na skrzypcach, dlatego Jacek zdecydował się na przerobienie rodzinnego garażu na salkę do nauki.
Niezwykły Rozwój i Pierwsze Sukcesy
Liczba uczniów rosła w błyskawicznym tempie. Już po dwóch miesiącach nauki, widząc zapał i postępy podopiecznych, Kapela Muzyczna Dziewięćsił podjęła śmiałą decyzję o pierwszym publicznym występie. Grudzień był miesiącem intensywnych prób, a efekty przeszły najśmielsze oczekiwania. Uczniowie, uczący się zaledwie dwa i pół miesiąca, zachwycili publiczność swoim występem na Pasterce. Od tego momentu lawinowo posypały się zaproszenia na kolejne występy, m.in. na Sumę w Boże Narodzenie, w Dzień św. Szczepana, w kościele w Rzepiskach, w pochodzie Trzech Króli, a także na koncert kolęd w Jurgowie, gdzie mieli okazję zagrać z dziecięco-młodzieżową muzyką spiską.
Kapela Muzyczna Dziewięćsił nie tylko grała na scenach, ale też pielęgnowała lokalne tradycje, takie jak kolędowanie po miejscowości i ogrywanie Mojek (tradycja śpiewania pieśni żałobnych, najczęściej w czasie pogrzebów), co spotkało się z ciepłym przyjęciem mieszkańców.
Jedną z najbardziej niezwykłych cech Kapeli Muzycznej Dziewięćsił jest jej wielokulturowość. Mimo położenia na Spiszu, Kapela nie ogranicza się tylko do melodii spiskich. Gra również utwory podhalańskie, słowackie i orawskie, świadomie zacierając podziały i podkreślając, że wszyscy są muzykami. Jacek, jako osoba z korzeniami spiskimi i podhalańskimi, sam doświadczył podziałów, dlatego w Kapeli panuje atmosfera pełnej akceptacji, gdzie każdy ma prawo być sobą i pielęgnować swoją kulturę.
Obecnie w Kapeli uczy się ponad 100 osób w różnym wieku, od 4-letnich maluchów po dorosłych. Uczniowie pochodzą nie tylko z Czarnej Góry, ale także z Rzepisk, Jurgowa, Bukowiny Tatrzańskiej, Białki Tatrzańskiej, Trybsza, Łapsz, a nawet z Zakopanego, Poronina, Murzasichla, Waksmunda, Boru, Dursztyna, Piekielnika i słowackiego Zdiaru.
W Kapeli naucza się gry na skrzypcach, basach, kontrabasie i akordeonie, a także śpiewu. Niedawno wprowadzono również naukę gry na gitarze (nie w stylu regionalnym). W planach jest rozszerzenie oferty o altówkę i cymbały. Zajęcia prowadzi 9 nauczycieli od poniedziałku do piątku, a w soboty Jacek prowadzi zajęcia grupowe w remizie, dzieląc się swoją pasją i doświadczeniem.
Historia Kapeli Muzycznej Dziewięćsił to dowód na to, że z prawdziwej pasji i zaangażowania można stworzyć coś niezwykłego, co łączy ludzi i pielęgnuje cenne tradycje, jednocześnie otwierając się na nowe.
Luty tego roku przyniósł nam ogromne powody do dumy. Dwunastu członków naszej kapeli wzięło udział w prestiżowym XXXIV Śpiskich Zwykach, gdzie udowodniliśmy swoją wszechstronność, zdobywając miejsca na podium we wszystkich kategoriach! To był prawdziwy test naszych umiejętności i jednocześnie potwierdzenie, że nasza ciężka praca przynosi wymierne efekty.
Niedługo potem, nasi muzykanci wzięli udział w XL Muzykowaniu na Duchową Nutę. Szczególnie wzruszającym momentem było zdobycie drugiego miejsca przez naszego ośmioletniego muzykanta. Jego sukces to dowód na to, że w naszej kapeli talent nie zna wieku, a przyszłość polskiej muzyki ludowej jest w dobrych rękach.
Nie zatrzymaliśmy się na tym! Z zapałem uczestniczyliśmy także w 39. Małych Bajaniach, gdzie ponownie pokazaliśmy klasę. Zdobyliśmy miejsca od I do III oraz liczne wyróżnienia, co tylko umocniło naszą pozycję w świecie tradycyjnej muzyki.
Te błyskawiczne sukcesy sprawiły, że nasza kapela stała się niezwykle rozpoznawalna. I to nie tylko na Podhalu i Spiszu, skąd czerpiemy inspirację i gdzie biją nasze korzenie, ale również w całej Polsce. Jesteśmy dumni z tego, co osiągnęliśmy w tak krótkim czasie i z niecierpliwością czekamy na kolejne wyzwania, które przed nami. Nasza muzyka to nasza pasja, którą z radością dzielimy się z Wami!
fot. Bartłomiej Trybała
