Cedr libański (łac. Cedrus libani) jest chyba najbardziej wiarygodnym świadkiem burzliwej historii Libanu. To niezwykle imponujące drzewo jest tak nierozerwalnie związane z tą ziemią, iż zasłużyło sobie na umiejscowienie w fladze swojej ojczyzny. Jeszcze do końca XIX wieku rozległe lasy cedrowe porastały wyżej położone części Libanu. Niestety masowa wycinka sprawiła, że dzisiaj to drzewo jest rzadkością.
Cedry to wspaniałe, zimozielone drzewa iglaste z rodziny sosnowatych, występujące zwłaszcza na terenie Libanu, Syrii i Turcji. Porastają przestrzenie na wysokości od 1300 do 2100 m n.p.m. i żyją nawet do dwóch tysięcy lat. Młode drzewa mają stożkową koronę, która w miarę upływu czasu, u starszych, rozrasta się szeroko na kształt rozłożystego parasola. Obwód takiej korony u najbardziej wiekowych okazów osiąga wielkość 60–90 m. To zachwycające pokrojem drzewo dorasta w naturze do wysokości 42 m; średnica pnia dochodzi do 2–3 m, co przekłada się na obwód przekraczający nawet 10 m. Sam pień pokryty jest czarnobrunatną, gęsto spękaną i pręgowaną korą. Drewno ma ciepły czerwony odcień i nie posiada sęków. Cedr świetnie radzi sobie bez wody, rosnąc nawet w bardzo nasłonecznionych miejscach, jest jednak wrażliwy na mróz.
Libańskie drzewo ma swoich kuzynów w innych częściach świata, a są nimi: cedr cypryjski, atlaski, kanadyjski, himalajski, syberyjski i japoński. Jako roślina ozdobna od XVI wieku jest sadzony w europejskich parkach.
Drzewo oprócz swego imponującego wyglądu zasłynęło poprzez cenne drewno, które ze względu na swe piękno, wonny zapach, trwałość, odporność na szkodniki i gnicie od zawsze było bardzo cenione w budownictwie. Już od tysięcy lat funkcjonowało jako ważny materiał przetargowy i wyznacznik wysokiego statusu społecznego pośród Asyryjczyków, Egipcjan, Rzymian i Fenicjan. Ci ostatni, specjaliści od morskich wypraw, wykonywali z tego drewna maszty na swoich okrętach. Ponadto drewno cedrowe wykorzystywano do budowy pałaców, świątyń, kosztownych mebli, posągów bóstw, sarkofagów, jak również do wyrobu olejków eterycznych.
Biblia wymienia cedr ponad 70 razy, tzn. o wiele częściej niż tak potrzebną do życia pszenicę. To właśnie z drewna cedrowego król Dawid zbudował swój pałac. Jednakże najbardziej kojarzony z cedrem stał się jego syn, król Salomon. On to do budowy imponującej świątyni jerozolimskiej sprowadził potężne ilości drewna cedrowego, do tego stopnia pokrywającego wnętrze budowli, że mówiono o świątyni jako o „Domu Lasu Libanu”.
Cedry nie rosły w Izraelu, dlatego Salomon kupował je od króla Tyru Hirama I i płacił za nie pszenicą, jęczmieniem, oliwą lub winem. Warto dodać, że Salomon tak ukochał to drzewo, że nie tylko użył je do budowy świątyni, ale także zasadził na dziedzińcu świątyni, o czym świadczyć ma tekst Psalmu: „Zasadzenie w domu Pańskim rozkwitną na dziedzińcach naszego Boga” Ps 92:14.
W Piśmie Świętym majestatyczny cedr symbolizuje siłę i niezniszczalność, okazałość i szlachetność, długowieczność i potęgę, piękno i wyniosłość, dostojeństwo i majestat. Przeciwstawia się temu, co przemija i umiera. Wnętrze świątyni Salomona wyłożone tym drewnem odzwierciedla absolutną czystość Boga i w sposób naturalny przywodzi na myśl wielkość Stwórcy. Również Matka Chrystusa tytułowana jest w tradycji jako „cedr czystości” – nietknięta nieczystością grzechu.
Cedrowe cytaty w Biblii: Kpł 14:4,6,49; Lb 19:6; 2Sm 5:11; 7:2; 1Krl 5:13; 6:9-10,15-20; 7:2-12; 10:27; 2Krn 2:2,15; Ezd 3:7; Ps 29:5; 80:11; 92, 13-14; 104:16; 148:9; Pnp 1:17; 5,15; Syr 24:13; Iz 2:13; 9:9; 41:19; 61:3; Jer 22:14,23; Ez 17:1-4; 17:22-24; 27:5; 31,3-9; Am 2:9; Za 11:1-2.
o. Mariusz Wójtowicz OCD
