Pojawia się tylko pięć razy na ustach Jezusa. Gorczyca to małe ziarenko, które ma pokazać siłę wzrostu oraz tajemnicę wielkości zawartą w czymś małym. Tę rośliną biblijna spotykamy w przypowieści o królestwie niebieskim (Mt 13:31-32; Mk 4:31-32; Łk 13:19) oraz w Jezusowym nauczaniu o wierze (Mt 17:20; Łk 17:6). Cel porównania jest oczywisty: jak małe ziarenko przekształca się w okazałą roślinę, tak Kościół z nielicznej wspólnoty rozrośnie się na cały świat; jak niewielkie nasionko posiada niezwykłe, jakkolwiek ukryte, siły witalne, tak prosta wiara ma moc dokonywania cudów.
Gorczyca to szybko rosnąca i krzewiąca się jednoroczna roślina zielna z rodziny kapustowatych. Na dobrym gruncie w kilka miesięcy z małego ziarenka wyrasta podobna do drzewa roślina o wysokości nawet 1,5 metra. Gorczyca nie jest jednak drzewem, co nie znaczy, że Jezus tak ją określając pomylił się. Mistrz z Nazaretu Jezus używał języka tamtejszego słuchacza, dla którego gorczyca wyglądała właśnie na drzewo. Takie rozumienie wypływało być może z faktu, iż jesienią gorczyczne łodygi twardnieją, stając się stabilnym miejscem odpoczynku dla ptaków.
Roślina posiada ciemnozielone i postrzępione liście, złocistożółte, pachnące i miododajne kwiaty oraz owoce w formie szorstko owłosionych okrągławych łuszczyn z przymocowanymi wewnątrz nasionami. Kwitnie od końca maja do początku sierpnia. Jej milimetrowe ziarenka są okrągłe, i w zależności od gatunku jasnożółte lub brunatne; dojrzałe bardzo łatwo się osypują i stanowią pokarm dla ptaków. Najbardziej powszechne gatunki gorczycy to: polna (Sinapis arvensis), biała (Sinapis alba), czarna (Brassica nigra) i sarepska (Brassica juncea).
Rodzimy obszar występowania rośliny obejmuje basen Morza Śródziemnego: Grecję, Włochy, Hiszpanię, Portugalię oraz Afryka Północna i Azję Zachodnią. Obecnie występuje również w Polsce. Na terenie samego Izraela rośnie dziko kilka gatunków gorczycy, a jej „wersja” czarna jest obecnie rośliną uprawną. Izraelici przez wieki hodowali ją w ogrodach wraz z innymi ziołami i warzywami.
Dzisiaj nasiona gorczycy używane są jako przyprawa w przemyśle spożywczym i jako lek w przemyśle farmaceutycznym.
Leczniczo, w formie nasion lub wytłoczonego olejku gorczycznego, pobudzają wydzielania soku żołądkowego oraz usprawniają trawienie. Jako papkowate okłady gorczycowe działają rozgrzewająco w bólach reumatycznych. Poza tym nasiona gorczycy używane są do leczenia nadciśnienia tętniczego oraz jako środka przeciwgorączkowego.
W kuchni wraz z kolendrą, estragonem i pieprzem gorczyca jest podstawową rośliną używaną do sporządzania musztard (łagodnej i ostrej) oraz pieprzu ziołowego. Ponadto ziarna gorczycy są częstym dodatkiem marynat, sosów i wędlin oraz potraw z jaj, serów i mięs.
Wracając do biblijnej gorczycy należy stwierdzić, że doskonale tłumaczy ona temat wiary. Jest wiele spraw w życiu, które człowiek uważa za ważniejsze i bardziej pile. Wiarę zostawia na potem… bo wydaje mu się na tę chwilę sprawą mało istotną i taką bez znaczenia. Natomiast to wiara uruchamia siłę Boga w nas, ogromny potencjał życia wiecznego w człowieku, moc w słabości i wielkość w małości…
o. Mariusz Wójtowicz OCD
