To musi być naprawdę jedyna taka roślina, skoro sam Jezus mówi o sobie jako o prawdziwym winnym krzewie, a wino, owoc winnego krzewu i pracy rąk ludzkich, wybiera na jedną z postaci eucharystycznych. To musi być jednocześnie szczególny w hodowli krzew, skoro na przestrzeni wieków lud izraelski bardzo często porównywany był właśnie do winnicy i jej całorocznej uprawy. Zresztą, sama ilość odwołań w Biblii do winorośli, winnicy, winobrania i wina (ponad 140 razy) świadczy o wyjątkowości tego krzewu.
Należąca do rodziny winoroślowatych winorośl właściwa (Vitis vinifera) nazywana jest często winną latoroślą lub krzewem winnym. W formie dzikiej występowała kiedyś w całym basenie Morza Śródziemnego aż po azjatyckie przestrzenie Kaukazu i Turkmenistanu. Następnie dzięki ingerencji człowieka winny krzew z terenów śródziemnomorskich dotarł do obu Ameryk, Afryki Południowej i Australii. Do Polski po raz pierwszy sprowadzili tę roślinę chrystianizujący piastowskie państwo mnisi. Obecnie masowo uprawiana winorośl jest już osobnym podgatunkiem hodowlanym rozprzestrzenionym po całym świecie w postaci wielu odmian.
Winna winorośl jest długowiecznym, bujnie rosnącym, drewniejącym z czasem pnączem. Posiadając tak zwane wąsy czepne, dorasta nawet do czterdziestu metrów. Jej liście w zależności od odmiany są trzy- lub pięcioklapowe, a kwiaty małe i niepozorne. Same owoce – jagody, pojawiają się pod koniec lata i pozostają na krzewie aż do samej zimy. Popularnie nazywane winogronami zastosowanie owoców winorośli. Otóż od zawsze w basenie Morza Śródziemnego spożywano też duże ilości świeżych winogron, a część suszono na słońcu, dzięki czemu otrzymywano rodzynki. Dzisiaj ponadto z winogronowych nasion tłoczony jest olej, a z samego wina w procesie fermentacji octowej otrzymuje się tak zwany ocet winny. Natomiast w krajach bałkańskich z liści winogron i mięsa mielonego wyrabia się potrawę przypominającą nasze polskie gołąbki.
Ważnym elementem w uprawie winnicy jest jej systematyczne przycinanie. Bowiem aby uzyskać dobre winogrona, winny krzew musi być pielęgnowany właśnie poprzez przycinanie owocujących gałęzi i odcinanie bezowocnych. Taki zabieg cięcia zaczyna się wiosną, zazwyczaj w marcu, a potem jest powtarzany w kwietniu, a czasem również i w maju
Opisywane w Biblii winobrania to czas śpiewu i radości tak dla pracowników, jak i właścicieli winnicy. Co ciekawe, również najubożsi czerpali z obfitości zbiorów, gdyż po skończonym winobraniu pozwalano właśnie im zbierać to, co zostało. A zatem winnica, winny krzew, winobranie i samo wino to symbole błogosławieństwa, dobrobytu, świętowania i radości z włożonego trudu. Natomiast nieurodzaj, bezpłodne winne krzewy, cierpkie winogrona i uschłe winorośla to oznaka smutku, braku łaski, a nawet przekleństwa.
Oprócz biblijnego znaczenia winorośli dla Izraela, roślina ta odegrała znaczącą rolę we wszystkich starożytnych kulturach tego obszaru takich jak Egipt, Mezopotamia, Grecja czy samo Cesarstwo Rzymskie, zawsze będąc dla właścicieli winnicy powodem do dumy. W symbolice chrześcijańskiej winna latorośl nieodłącznie związana jest oczywiście z osobą Chrystusa. Mistrz bowiem w przypowieściach przyrównuje siebie właśnie do krzewu winnego, a ludzi do latorośli. Jednocześnie winnica jest symbolem tak ludu Izraela, jak i samego Kościoła. Natomiast same winne grona potwierdzeniem obietnicy.
o. Mariusz Wójtowicz OCD
fot. pexel
